Het is crisis. Wie de term nog steeds niet kotsbeu is, gelieve achteraan aan te schuiven. Wie het nog niet wist, leest duidelijk al een tijdje de krant niet meer. Net zoals mijn weinig originele openingszin trapt ook de teneur van dit artikel vooral open deuren in: onze kwaliteitskranten zijn een slechtnieuwsshow geworden. De casus rilatine is maar een van vele voorbeelden.
De tandem Yves Desmet en Brecht Decaestecker moet sinds november dit jaar voor ‘stabilisering en continuïteit’ zorgen bij De Morgen (DM 12/11). Wat daar in deze ontzuilde tijden onbegrijpelijk genoeg nog steeds bij hoort, is een commentaar van een ervaren redacteur op pagina twee. Die commentaar is een uiting van wat de krant denkt. Dat daar in Vlaanderen een fotootje bij moet, is een aparte discussie.
Afgelopen maandag (DM 3/12) was het de beurt aan de voor de derde maal kersverse hoofdredacteur Yves Desmet. Die dag was het goede nieuws te lezen dat de toename van rilatinepatiënten die het geneesmiddel terugbetaald krijgen, vorig jaar afzwakte tot 1,4%. Desmet en bij uitbreiding De Morgen vonden het blijdschap om een dode mus.
De twijfelachtige populariteit van rilatine in Vlaanderen en de problemen die ermee gepaard gaan, zijn voldoende gedocumenteerd. De Standaard heeft er de afgelopen vijf maanden evenveel artikels aan gewijd met vrijwel dezelfde informatie. Bart Eeckhout, chef M, heeft er nog geen drie weken geleden een opiniestuk over geschreven. Allemaal zijn ze het erover eens dat ouders, leerlingenbegeleiders, leerkrachten en dokters medeplichtig zijn – de laatsten worden acht keer op tien onder druk gezet door de eerste drie groepen – maar dat onze materiële, prestatiegerichte samenleving de grote schuldige is.
België zou België niet zijn mocht ook het verschil tussen de landsdelen niet aan bod komen. In Vlaanderen worden vier keer meer rilatinepillen voorgeschreven dan in Wallonië. De mening van Geert Dom, voorzitter van de Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie, dat er een fundamenteel cultureel verschil is tussen beiden, neemt Desmet maar al te graag over. Diezelfde Dom wordt echter ook ‘de mens die blij is met de dode mus’ genoemd om eventuele hoop bij de meewarig hoofdschuddende lezer meteen de kop in te drukken.
Een commentaar legt in zijn meest waardevolle vorm de vinger aan de pols. Wat de polemiek rond rilatine betreft, is de hele hand al aan de pols gelegd. Yves Desmet zegt dat hij de fronsende lezers heeft begrepen, ze houvast wil bieden en de krant terug een smoel wil geven. Hij ziet diezelfde lezer als een stedelijke mens die een diverse samenleving aanvaardt en creativiteit, cultuur duurzaamheid hoog in het vaandel draagt. Yves Desmet zegt echter ook dat het bereiken van een droomopleiding, dito job en salaris, slechts aan een kleine minderheid gegeven is, en dat hoe eerder we dat aanvaarden, hoe minder zelfverklaarde mislukkingen we zullen creëren.
Wil de ouder die De Morgen leest het beste voor zijn of haar kind? Ja, zoals elke andere ouder. Zal die ouder druk uitoefenen op dokters om de diagnose te stellen. De cijfers lijken dat inderdaad aan te tonen. Is het temperen van ambitie de manier om kinderen van de rilatine af te helpen? Neen. Laag mikken om teleurstellingen te vermijden druist in tegen alles waar die doorsnee De Morgen lezer voor staat. Vraag maar aan Pygmalion. De mus fladdert niet naïef door het druilerige, grijze Vlaanderen. Dom legt zelf de pijnpunten bloot. Maar als hij vindt dat er reden is tot hoop op een kantelmoment, dan zou hij toch de kans tot vliegen moeten krijgen.
De samenleving is verziekt. En met samen bedoel ik die van alle mensen samen. België is niet gezonder, anders ligt het zelfdodingscijfer niet anderhalf keer zo hoog als het Europese gemiddelde. België is ook niet zieker, anders plaatst The Economist ons land niet boven Duitsland, de Verenigde Staten, Frankrijk en Groot-Brittannië in hun lijst met beste landen om in geboren te worden. Het is crisis, maar als de Vlaamse kranten zelfs uit hun positieve artikels geen hoop halen, moeten ze er misschien eens over nadenken om niet alleen het commentaar, maar meteen alle opiniepagina’s te schrappen.
De doorn in het oog van de eenhoorn 